خبرگزاری بلومبرگ روز دوشنبه ۳۰ ژانویه (۱۰ بهمن) در یک گزارش تحلیلی، به این موضوع پرداخت که حملات اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران به یکدیگر چه ابعادی دارد و به چه روش‌هایی در حال اجرا است.

به گزارش این رسانه آمریکایی، از میان بسیاری از درگیری‌ها در خاورمیانه، تنش میان ایران و اسرائیل یکی از مواردی است که بیش از همه قابلیت تبدیل شدن به یک رویداد انفجاری را دارد. رهبران ایران همواره وعده می‌دهند که اسرائیل را نابود خواهند کرد و گمان می‌رود دنبال کردن تولید سلاح‌های هسته‌ای به منظور حمایت از این تهدید باشد. در سوی دیگر، اسرائیل که گفته می‌شود چنین تسلیحاتی را در اختیار دارد، متعهد شده برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای هر کاری لازم است انجام دهد.

اسرائیل و ایران سال‌ها است درگیر یک جنگ سایه‌اند و بی‌سروصدا از زمین و هوا و دریا و در برخی موارد از طریق نیروهای نیابتی، به یکدیگر حمله می‌کنند. این دو دشمن اغلب از درگیری‌های آشکاری که خطر تشدید جنگ را به همراه دارد، اجتناب می‌کنند اما درگیری آن‌ها به‌تازگی بیشتر از قبل نمایان شده است؛ به طوری که پس از حمله به انبار مهمات ایران در روز ۲۸ ژانویه، دو روزنامه آمریکایی گزارش دادند که اسرائیل مسئول این حمله است.

۱ــ چرا ایران و اسرائیل با هم دشمن‌اند؟

ایران و اسرائیل در زمان آخرین پادشاه ایران، محمدرضا شاه پهلوی، با یکدیگر متحد بودند، اما با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، این دوستی ناگهان پایان یافت. رهبران جدید ایران با مواضعی ضداسرائیلی، دولت یهود را محکوم کردند و از گروه‌هایی که با آن می‌جنگند، به‌ویژه حزب‌الله لبنان و گروه فلسطینی حماس، حمایت کردند. اسرائیل نیز پتانسیل ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای را تهدیدی برای موجودیت خود می‌داند و گمان می‌رود که در پس کارزار خرابکاری علیه برنامه اتمی جمهوری اسلامی قرار داشته باشد.

۲ــ ماجرای انبار مهمات ایران چیست؟

مقام‌های ایرانی در روزهای گذشته گفتند که یک مجتمع وزارت دفاع در نزدیکی شهر اصفهان هدف حمله سه پهپاد قرار گرفته است. به گفته آن‌ها یکی از این پهپادها به ساختمان برخورد کرد و باعث آسیب جزئی شد. پس از آن، وال استریت ژورنال و نیویورک تایمز نوشتند که اسرائیل مسئول این حمله است. چنین حمله‌ای در بحبوحه محکومیت ایران از سوی غرب به دلیل ارسال پهپادهای نظامی به روسیه برای استفاده در جنگ با اوکراین صورت گرفت.

۳ــ جنگ سایه از کجا شروع شد؟

لبنان قدیمی‌ترین جبهه این نبرد است و ایران و اسرائیل به طور غیرمستقیم در آن با هم جنگ می‌کنند. مسلمانان شیعه لبنان در واکنش به حمله اسرائیل به جنوب لبنان در سال ۱۹۸۲، یک گروه شبه‌نظامی که به حزب‌الله تبدیل شد، تشکیل دادند. چنین گروهی تا حد زیادی به نمایندگی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تبدیل شد. از زمان آخرین جنگ بین اسرائیل و لبنان در سال ۲۰۰۶، شاخه نظامی حزب‌الله آنچه را اسرائیل می‌گوید زرادخانه وسیعی از راکت‌ها و موشک‌ها است، در امتداد مرز با اسرائیل ایجاد کرد.

بر اساس گزارش رسانه‌ها، نیروهای اسرائیلی بارها به مقر موشکی حزب‌الله در داخل لبنان حمله کرده‌اند. شبه‌نظامیان حزب‌الله نیز با شلیک موشک به اسرائیل و حمله به سربازان اسرائیلی در امتداد مرز تلافی کرده‌اند. پس از آن، در سال ۲۰۱۱، زمانی که سوریه درگیر جنگ داخلی شد، میدان نبرد دیگری برای اسرائیل و ایران شکل گرفت.

۴ــ در سوریه چه رخ می‌دهد؟

در طول جنگ سوریه، ایران برای حمایت از بشار اسد به عنوان متحد خود و تسهیل انتقال تسلیحات، در این کشور حضور نظامی داشت. اسرائیل هم در تلاش برای توقف ارسال تسلیحات و مقابله با دومین حضور خصمانه ایران در مرز شمالی خود، علیه اهداف مرتبط با ایران در سوریه حملات هوایی انجام داد.

 ۵ــ در دریا چه اتفاقی افتاد؟

حملات تلافی‌جویانه به کشتی‌های تجاری از سال ۲۰۱۹ آغاز شد. اگرچه نه اسرائیل و نه ایران مسئولیت حمله به کشتی‌های مرتبط با یکدیگر را نپذیرفته‌اند، تصور می‌شود هر دو در چنین حملاتی نقش دارند. تلفات جانی حمله به کشتی‌ها بسیار اندک بود اما در ژوییه ۲۰۲۱، دو خدمه انگلستانی و رومانیایی یک کشتی تحت هدایت اسرائیل در خلیج عمان بر اثر اصابت پهپاد ایرانی کشته شدند. پیش از آن نیز نفتکش‌های ایرانی حامل نفت به مقصد سوریه و کشتی‌های باری متعلق به اسرائیل یا مرتبط با آن هدف حمله قرار گرفته بودند.

۶ــ حملات داخلی چطور اتفاق می‌افتد؟

علاوه بر جنگ‌های نیابتی، حملاتی هم در داخل ایران و اسرائیل انجام می‌شود. تصور می‌شود اسرائیل در ترور پنج دانشمند هسته‌ای ایران از سال ۲۰۱۰ و چندین حمله به سایت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی نقش داشته باشد.

ایران در آوریل ۲۰۲۱، پس از مقصر شناختن اسرائیل، قول داد انتقام انفجار در بزرگ‌ترین تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم خود در نطنز را بگیرد. به گفته مقام‌های ایرانی، آن حمله خسارت قابل‌توجهی به سانتریفیوژهای این کشور وارد کرد. این دومین بار در کمتر از یک سال بود که این مکان هدف حمله قرار گرفت؛ با این حال اسرائیل مسئولیت این دو حمله را نه پذیرفت و نه رد کرد. در اکتبر ۲۰۲۱، یک مقام ایرانی گفت که احتمالا اسرائیل پشت حمله سایبری بود که پمپ‌بنزین‌ها در سراسر ایران را فلج کرد.

۷ــ آیا جنگ همه‌جانبه امکان‌پذیر است؟

به نظر می‌رسد بزرگ‌ترین خطر جمهوری اسلامی برای اسرائیل مربوط به برنامه هسته‌ای این کشور باشد. با اینکه رهبران جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند قصد ساخت سلاح هسته‌ای ندارند، اسرائیلی‌ها به مجموعه‌ای از اسناد و مدارک استناد می‌کنند که سازمان اطلاعات آن‌ در سال ۲۰۱۸ از ایران خارج کرد و خلاف گفته‌های مقام‌های ایرانی را نشان می‌دهد.

مقام‌های اسرائیلی بارها گفته‌اند که اگر ایران به مرز توانایی تولید تسلیحات اتمی برسد، برنامه هسته‌ای این کشور را با استفاده از نیروی هوایی هدف قرار خواهند داد؛ همان‌طور که در سال ۱۹۸۱ به عراق و در سال ۲۰۰۷ به سوریه حمله کردند.